klik hier voor vergroting afbeelding boekomslag

ABSOLUUT ABSURD

De kern van dit boek is samen te vatten in provocerend, paradoxaal en onconventio­neel communiceren en anders dan gewoontegetrouw denken en doen. De schrijver sti­muleert met andere woorden om buiten de gebaande paden te treden ter voorkoming van vooronderstellingen, vanzelfsprekendheden en blinde vlekken. Hij wil mensen aan het denken zetten en dat doet hij voor een deel ook.

OPEN DEUREN

Het boek staat bol van krachtige statements zoals: ‘hoe meer wij communiceren, des te minder communiceren wij’ en ‘in communicatie is de vorm belangrijker dan de inhoud’, waarin Watzlawick te herkennen is. Er is evenmin iets nieuws onder de zon met: ‘iedere kracht is een grote zwakte’. Johan Cruyffs overbekende en inmiddels tot cliché verworden: ‘Ieder nadeel heb z’n voordeel’ loopt geheel in de pas met al deze beweringen.

Slogan-achtige titels zoals bijvoorbeeld ‘Mensen prijzen motiveert hen niet’ roepen vragen en irritaties op. Hoezo niet? Wanneer en bij wie niet en wel? Dat luisteren moeilijker is dan praten is nog maar de vraag. Welke doelgroep heeft de schrijver daarmee op het oog?

VERANDER NIET

Hoe paradoxaal communiceren in zijn werk gaat in de dagelijkse management- of opleiders-praktijk wordt helaas niet helder verwoord. Een gemiste kans, omdat er intuïtief veel vaker paradoxaal gecommuniceerd wordt dan mensen vermoeden. Wat te denken van een kind dat om koekjes blijft zeuren, totdat pa en ma het eten van biscuit gaan voorschrijven. Eet zoveel, als je wilt. De behoefte aan zoetigheid en de lol van het zeuren bereiken een verzadigingspunt en ebben langzaam weg. De machtsstrijd is gestreden. Mensen die roepen om zelfsturing in organisaties zou je daadwerkelijk zelf moeten laten sturen, wat inhoudt dat managers moeten loslaten en dat is hetgeen ze vaak zelf niet doen.

Veranderingen in organisaties roepen regelmatig weerstanden op. In de lijn van Farson moedig je aan om niet te veranderen. Houd alles bij het oude, dan veranderen mensen vanzelf. Dat klinkt wel erg gemakkelijk en kort door de bocht. De dagelijkse praktijk zit veel ingewikkelder in elkaar.

MAAK RUZIE

Zo komen er in menig team onderlinge strubbelingen voor. Een collega wil niet met beroepsgenoten werken. Teamleden praten niet meer met elkaar. In een teamoverleg kan het als absurd en tegenstrijdig overkomen om een demonstratie ruziemaken te geven. Of het niet met elkaar communiceren voor te schrijven. Laat eens zien hoe zoiets in zijn werk gaat. Dit soort afwijkende opdrachten kan patronen en processen verhelderen. Mensen op het verkeerde been zetten houdt de zaak levendig en onvoorspelbaar.

NEW AGE

Het is een typisch Amerikaans, new-age-achtig boek, dat wil zeggen: het leest snel en gemakkelijk weg. Er zijn geen voet- of eindnoten noch literatuurverwijzingen. De schrijver bedankt enkele inspiratiebronnen en bezielers onder wie Carl Rogers, Abraham Maslow en Rollo May.

Moet de schrijver Farson vervolgens zelf bedankt worden voor dit boek? Hij draagt leuke ideetjes aan en hanteert eenvoudig taalgebruik. Maar het is absoluut geen must om dit boek als naslagwerk in de kast te hebben. Gewoon even bij de plaatselijke bibliotheek lenen is een redelijk alternatief.

Het is een bundel om op vakantie mee te nemen en om lekker op het strand te lezen.

Of moet ik, zoals de schrijver adviseert, schrijven ‘Neem dit advies niet aan’? Maar waarom worden er dan boeken en recensies geschreven?

Richard Farson, Absoluut absurd: een tegendraadse handleiding voor de management-praktijk, Uitgeverij Elmar B.V., Rijswijk (2000), ISBN 90389 10487

Drs. Hilde Ham is directeur van 'Uniek & Anders' bureau voor bedrijfstrainingen